| YouTube Video | |
KÜLTÜR VE TURIZM
Erzincan, Dogu Anadolu Bölgesinde tarihi Ipek Yolu üzerinde kurulmus önemli bir yerlesim yeridir. Tunç Çagindan beri yerlesim yeri oldugu tespit edilen Erzincan’da; Urartu, Med, Pers, Hellen, Roma, Bizans, Selçuklu, ve Osmanli medeniyetlerinin izlerini görmek mümkündür.
Bu gün özellikle Urartu-Hitit döneminden kalan sehir kalintilari, kaleler, Selçuklu ve Osmanli döneminden kalan camiler, çesmeler, köprüler, kervansaraylar ilin kültürel yapisina isik tutmaktadir.
Erzincan, kültürel yapisi yaninda turizm için dogal güzellikleri ile de önem tasimaktadir. Yaylalari, daglari, akarsulari, gölleri ve dogal ormanlari yörenin dogal güzelligine renk katmaktadir. Bu doga ortami Erzincan’da bir takim sporlarin yapilmasina da imkan saglamistir. Munzur Daglarindaki dogal göllere ve yaylara yürüyüs, Firat’ta rafting , yamaç parasütü, kampçilik, kaya tirmanisi, kano sporu, camel trophy, Tercan ve Erzincan barajlarinda su kayagi ve kis sporlari gibi dogal sporlarin yaninda cirit sporu da Erzincan’da basari ile sürdürülmektedir.
Ilin kültür varliklari, spor ve dogal güzellikleri turizm potansiyelini olusturmaktadir. Etrafinda daglari, ortasinda baglari ve sehircilik alaninda örnek uygulamalari ile görülmeye deger güzelliktedir. Bu dogal güzelligi sosyal, kültürel ve endüstriyel tesislerle de süslemek Erzincan’i daha da ileriye götürecektir.
Dogal Kaynaklar
Il, cografi yapisi itibariyle genel olarak kis sporlari, su sporlari ve dogal güzellikleri olan mesire alanlari ile de turizm için çok yönlü özellikler tasimaktadir.
Erzincan kis turizmi için uygun iklim özelliklerine sahiptir. Dag sporlarinin yapilacagi 3.500 metre yüksekliginde daglar bulunmaktadir. Erzincan Baraj Gölü ve Tercan Baraj Gölünde su sporlari yapilmaktadir. Karasu Nehrinde rafting, Küçük Çakirman Köyünde yamaç parasütü, Esence Yedi Göllerde doga yürüyüsü ve dag bisikleti , kaya tirmanisi, kayak, dag kamplari, selale buzul tirmanisi,cirit ve camel trophy diger turizm aktivitelerini olusturmaktadir.
Ilin turizm potansiyelleri çesitli turizm kullanimlari açisindan bakildiginda çesitlilik göstermektedir. Dogal mesire alanlari, Girlevik Selalesi, Bayirbag-Degirmen önü, Pahnik Çayi ve çevresi Karakaya-Çermik, Eksisu, Beytahti,Mecidiye, Tercan ve Erzincan Baraj Gölü çevresi, Kemah Soguksular gibi mesire alanlari dogal güzellikleri olusturmaktadir.
Tarihi eserlerden Tercan Mama hatun Kervansarayi ve Türbesi, Kemah Kalesi ve Sultan Melik Türbesi, Altintepe Urartu kalintisi, Erzincan Kalesi, tarihi hamamlar önem tasimaktadir
Yaylalar
Dumanli Yaylasi, Refahiye ilçe merkezinin hemen üzerinden baslayip , güneye dogru uzanan bir alan içerisindedir. Çam ormanlariyla kaplidir. Dogal güzelligi, temiz havasi, bol soguk su kaynaklari, av hayvanlari ve kamp imkanlari ile yaz ve kis turizmine açiktir. Ayrica; Esence Yedigöller, Ergan Dagi üzerinde Melenkoç Yaylasi, Bayirbag Çamlik ve Soganli Yaylalari bulunmaktadir. Her yil Esence Dagi ve Yedigöllere dag tirmanisi yapilmaktadir. Bayirbag Tekçam yaylasina yürüyüs ve kamp, Yaylabasi Ardiçli gölü mevkiinde yürüyüs ve kaya tirmanisi ve tüm izcilik faaliyetleri yapilmaktadir.
Su Kaynaklari
Erzincan ili su kaynaklari bakimindan son derece zengindir. Firat’in en önemli iki kolundan biri olan Karasu nehri, Erzincan arazisini diyagonal olarak Kuzey Dogudan Güney Batiya dogru keser ve kuzeydeki Kesis daglari ile Güneyindeki Munzur Daglarini bir çizgiyle birbirinden ayirir. Ilin dogu ucundaki Tercan vadisinde, Kesis daglarindan asagiya akan Çayirli çayi, Erzincan vadisinde Mercan, Kom, Pahnik, Sürperen ve Çardakli çaylari, Firat’in Karasu kolunu besleyen önemli çaylardir.
Erzincan’ da bulunan göller; Çayirli ilçesi içinde bulunan Yedigöller Aygir gölü, Kemaliye ilçesindeki Kadi gölü ile Munzur gölü, Erzincan Baraj Gölü ve Tercan Baraj gölüdür. Ilin su kaynaklari, dag zirveleri ve gölleri açisindan bu denli zengin olmasi rafting su sporlari, yamaç parasütü ve kayak turizmini içine alan zengin bir kis ve dag turizmi potansiyelinin olusmasina neden olmaktadir.
Son yillarin en çok ilgi gören alternatif doga sporu olan rafting için degisken fakat her mevsim yeterli debisi ile ve farkli rapitleri ile Firat nehri en uygun özellikleri tasimaktadir. Nisan ve mayis aylarinda Avrupanin en zor parkurlarindan birini olusturan Firat, tamamen dogal ortamda tabiatla mücadele zevkini en yüksek düzeyde yasamayi tercih edenler için essiz bir olanak saglar. 6 ve 10 kisilik raftlar ve tüm emniyet ekipmani deneyimli rehberler esliginde gerçeklestirilen turlar doga tutkunlarinin ilgisini çekmektedir.
Rafting ve kano parkuruna ulasim kolay olup, Erzurum-Erzincan karayolu üzerindedir. Erzincan Il merkezine 40 km mesafede Firat nehrinin bir kolu olan Karasu üzerinde, Sansa deresinde rafting sporu yapilmaktadir.
Erzincan havaalanina 10 dakikalik mesafede, Firat nehri üzerindeki Erzincan Göyne Baraji, Mertekli Gölü ve Tercan Baraj Gölü, bu spor için amatör ve profesyonel standartlarda ideal durgun su ortamlaridir. Bu sularda olta, ag (serpme) balik avciligi yapilmaktadir.
Fauna
Erzincan ili, av kaynaklari ve av türü bakimindan zengindir. Ilin uygun iklim özellikleri ve dogal ortamlari alabalik, yaban keçisi, ayi, domuz, porsuk, sansar, su samuru, tavsan, keklik, yaban ördegi gibi av hayvanlarinin yasamasini saglamaktadir.
Kemah, Kemaliye ve Refahiye ilçelerinde dag keçisi, porsuk, ayi, vasak, yaban domuzu, yaban ördegi, ve çulluk; Kesis ve Munzur siradaglari, Karadag, Kemah ilçesinin Alp Bucagi, Tercan ve Kemaliye ilçesinin Karasu vadisi çevresinde dag keçisi, karaca, ayi, porsuk, vasak; ayrica ilin her yöresinde de keklik ve tavsan avlanabilmektedir. Karasunun özellikle Kemah ilçesinden, Kemaliye ilçesine kadar olan kesiminde büyük baliklara rastlanmaktadir.
Magaralar
Kemah ilçesinin Ayranpinar köyünde bulunan buz magaralari, kisin sicak, yazin soguk olma özelligini tasimakta ve soguk hava deposu olarak kullanilmaktadir. Magaranin içinde büyük buz kütleleri ve buzlarin olusturdugu sarkit ve dikitler bulunmaktadir. Buz magaralarinda, ilçe köylerin peynir, yag gibi gida maddeleri muhafaza edilmektedir.
Erzincan’da halk tarafindan bilinen ve bilimsel kaynaklarda ismi geçen bir çok magara vardir. Ancak bu irili ufakli magaralar hakkinda bir arastirma yapilmamistir. Halk tarafindan bilinen birçok magara hakkinda hiçbir bilgi yoktur. Gerek halktan gerekse kaynaklardan ismen bilinen magaralar; Tercan ilçesinde Üçpinar ve Çadirkaya Magaralari, Çayirli ilçesinde Verimli, Çilli göl, Saraycik ve Yazikaya Magaralari, Kemah ilçesinde Özdamar, Çamli yayla, Buz, Bogaziçi, ve Yahsiler Magaralari, Kemaliye ilçesinde Ala, Üvür, Aslanoba, Tosun, Meryem Ana, Kekikpinar, Deliktas ve Çat Magaralari, Iliç ilçesinde Bostal ve Bozyayla magaralari ile merkez ilçede Kiliçkaya magarasidir.
Il genelinde tespit edilen magara 25 adettir. Ancak bu magaralara ulasim, daglik bölgelerde bulunmalari nedeni ile oldukça zordur. Yukarida adi geçen magaralar içinde bulunduklari köy adlari ile bilinmektedir. Bu magaralarin gerekli tespit ve inceleme çalismalari yapilip, turizm açisindan potansiyel olabilecekler degerlendirilmelidir.
Refahiye ilçesinin Altköy mevkiinde bulunan magaraya tas merdivenlerle çikilmaktadir. Magaranin içinde kesilmis taslardan oturma banklari vardir. Magaranin içinde bulunan izlerin Köroglunun atinin izleri oldugu söylenmektedir.
Çaglayanlar
Girlevik Selalesi; Erzincan ilinin güneydogusunda, merkeze yaklasik 30 km. uzaklikta bulunan Çaglayan mevkiindedir. Selale, Çaglayan Beldesine 3 km. uzaklikta Girlevik köyündedir. Selale Erzincan’in en güzel yerlerinden biridir. Dogal güzellikleri, bitki örtüsü, suyu, dinlenme açisindan önemli bir mesire yeridir. Selalenin suyu, Kalecik Köyüne 1 km. uzaklikta sarp kayalar içinden ve 9 ayri yerden kaynar, yesillik bir dere yatagini takip ederek selaleye ulasir. Selalenin yüksekligi 30-40 m. civarinda ve 3 kademeli ve yöreye özgü tastan olusmaktadir. Selalenin çevresi agaçliktir, özellikle yaz aylarinda mesire yeri olarak büyük ilgi görmektedir. Kisin selale suyun donmasiyla olusan sarkitlardan buzul tirmanisi, yazin soguk sularinda serinleme imkani vardir.
Göller
Otlukbeli Gölü; Otlukbeli ilçe merkezine yaklasik 5 km. uzaklikta ve ilçenin kuzeybatisinda yer almaktadir. Göl, 150-160 m uzunlugunda, 30-50 m. genisliginde olup yüzölçümü yaklasik 6.500 m² civarinda küçük bir göldür. Deniz seviyesinden 1855m yükseklikte ve derinligi 15-18 m.’dir. Otlukbeli Gölünün olusumu bir dogal setlesme sonucudur. Olusumu açisindan yurdumuzda ve belki de yeryüzünde benzerine az rastlanildigi göz önüne alindiginda Otlukbeli Gölünü bir ”Dogal Anit” olarak nitelendirmek mümkündür. Otlukbeli Gölünün olusumunu saglayan set , faylar boyunca yüzeye çikan maden sularinin biriktirdigi bir settir. Set üzerine çikan su maden suyu niteligindedir. Yöre halki sifali olduguna inanmaktadir. Göl sulari içerisine maden suyu karismakla beraber dere tarafindan beslendigi için tatlidir.
Aygir Gölü; Kesis Dagi üzerinde bulunan göl tabiat güzelligi yani sira, kirater gölü özelligine sahip olan piknik ve dinlenme yeridir.
Kadi Gölü; Kemaliye ilçesinde yer alir küçüktür. Göl çesitli efsanelere de konu olmustur.
Ayrica Çayirli ilçesinde, Yedigöller ve Kemah Besikli Köyünde Ardos Gölü bulunmaktadir.
Kaplicalar
Erzincan kaplicasi ve dogal jakuzisi; Eksisu yakininda, sehir merkezine 12 km. uzakliktadir. 33 derecelik isiya sahip kaplica suyu romatizma, cilt, damar sertligi ve kalp rahatsizligina iyi gelmektedir. Kaplica, 12 adet kapali havuzu ile hizmet vermektedir. Ayrica kaplicada , dogal jakuzi havuzu vardir.
Kültürel Kaynaklar
Erzincan zengin kültürel kaynaklara sahiptir. Yapilan arkeolojik kazilarda M.Ö.8. yüzyila ait fildisi ve madeni esyalara rastlanmistir. Yörede hüküm süren Hitit, Urartu, Med, Pers, Hellen, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanli Medeniyetlerinin izlerine rastlamak mümkündür. Altintepe ören yerinde yapilan bilimsel kazilarda elde edilen tarihi eserler bunun bir kanitidir.
Erzincan’da meydana gelen siddetli depremler ve savaslar tarihi eserlerin bir çogunu tahrip etmistir. Varliklarin günümüze kadar sürdüren tarihi eserlerin birçogu da harap durumdadir. Erzincan merkezinde ve ilçelerinde bugüne kadar 104 eser tescil edilerek koruma altina alinmistir. Ilde yüzey arastirma çalismalari devam etmektedir. Atatürk Üniversitesi Arkeoloji Bölümü ögretim üyelerinden Doç. Dr. Alpaslan Ceyhan ve ekibi tarafindan ilimizde bir yüzey arastirmasi çalismasi baslatilmistir. Bu proje kapsaminda Erzincan’ in ve bölgenin tarihine isik tutacak yeni bulgular elde edilmektedir.
Sit Alanlari
Ilde bulunan sit alanlari, Erzurum Kültür ve Tabiat Varliklarini Koruma Kurulu Müdürlügü tarafindan tescil edilerek koruma altina alinmistir. Sit alanlari içinde en önemlisi Altintepe ören yeridir. Altintepe, Erzincan-Erzurum karayolu üzerinde ve il merkezine 15 km. uzakliktadir. Altintepe, Urartu çaginin bölgedeki en önemli yerlesim alanidir. Tapinak, saray, kabul salonu mezarlar, depo binalariyla arkeolojik degerini hala korumaktadir.
Altintepe ören yerinde Prof. Dr. Tahsin Özgüç baskanliginda 1959 yilinda bilimsel kazi yapilmistir. Bu kazida çok degerli eserler bulunmustur. Bu eserler bugün Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesinde sergilenmektedir.
Erzincanda toplam 26 adet sit alani tescil edilmis olup; bunlardan 20 adedi arkeolojik, 1 adedi kentsel, 3 adedi tarihi ve 2 adedi dogal sit alanidir.
Tasinmaz Kültür Varliklari
Tarihi yerlesim alanlarindaki mimari anitlar, Tasinmaz Kültür Varligi olarak tanimlanmaktadirlar. Çogu sanat degeri tasiyan ve günümüze kadar ulasabilen bu yapilar arasinda; camiler, kiliseler, surlar, saraylar, hamamlar, hanlar, türbeler, kümbetler, köprüler, çesmeler, konaklar, evler, kaleler, yer almaktadir. Kemah Kalesi, Mama Hatun Kervan Sarayi ve Türbesi, Sultan Melih Türbesi, Gülabibey Camii en önemlileridir.
Müzeler
Erzincan ilinde Kültür Bakanligina bagli hizmete açik bir müze yoktur. Yapimi tamamlanan 75.Yil Kültür Merkezi binasi içerisinde müze bölümleri de yer almaktadir. Kapali müze bölümünde bir takim çalismalar yapilarak müze hizmete hazir hale getirilmistir.
Yöreden temin edilen etnografik ve arkeolojik eserler açik hava müze bölümünde teshir edilmektedir. Müzede görevli uzman personel bulunmayisi, bu alandaki çalismalari zora sokmaktadir. Il’e ait bazi eserler güvenlik açisindan Erzurum Müze Müdürlügüne teslim edilmistir. Müze hizmete girdiginde bu eserler tekrar geri getirilerek sergilenecektir.
Müzenin hizmete açilabilmesi için çalismalar sürdürülmektedir. Tescil, tespit ve envanter çalismalari da devam etmektedir.
Kemaliye Ilçesi Ocak Köyünde özel bir müze bulunmaktadir. Ali Gürer Özel Müzesi adini tasiyan bu özel müzede 337 eser sergilenmektedir.
Galeri ( Sergi) Salonu
75.Yil Kültür Merkezi kompleksi içerisinde 140 m² büyüklügünde bir sergi salonu yer almaktadir. Yine ayni bina içerisinde resim ve heykel atölyeleri de bulunmaktadir. Sergi salonunda zaman zaman kisi, kurum ve kuruluslar tarafindan resim sergisi, fotograf sergisi, el sanatlari sergileri açilmaktadir.
Halkin plastik sanatlara olan ilgisini artirmak, sanat zevk ve kültürünü gelistirmek için resim kurslari, el sanati kurslari açilmaktadir. Güzel Sanatlar Galerisi Müdürlügünde görevli uzman personel bulunmamaktadir. Amatör olarak çalisma yapan kisiler eserlerini sergilemektedir.
Kültür Merkezi ve Tiyatrolar
75.Yil Kültür Merkezi binasi 1998 yilinda tamamlanarak hizmete açilmistir. Kültür Merkezinin kullanim alani yaklasik 11.000 m²’dir. Kültür Merkezi içerisinde 475 koltuk kapasiteli çok amaçli bir salon, 150 kisilik küçük salon, bale salonu, açik ve kapali müze bölümleri, sergi salonu, kitap satis magazasi, kütüphane, kurs salonlari, atölyeler, misafirhane ve idari odalar bulunmaktadir.
Bazi birimler tam kurulmadigindan Kültür Merkezi aktif olarak hizmet verememektedir. Sosyal ve kültürel gelismeye temel teskil edecek böyle bir yatirimin aktif olarak kullanilmasi için çalismalar sürdürülmektedir.
75. Yil Kültür Merkezi tiyatro salonu ve yan mekanlari yerlesik tiyatro kurulmasina elverisli olarak yapilmistir. Erzurum ve Sivas illerinde Kültür Bakanligina bagli Devlet Tiyatrolari bulundugundan, Erzincan’ da devlet tiyatrosu kurulamamistir. Devlet tiyatrolari turne düzenleyerek hazirladiklari oyunlari Erzincan’ da sahnelemektedir. Ilde kurulan amatör tiyatro gruplarina gerekli kolaylik gösterilmektedir.
Kültür Merkezi tiyatro salonunun fiziki yapisi, tiyatro gruplari tarafindan begenilmektedir. Bu durum daha çok turne düzenlenmesine neden olmaktadir. Tiyatro salonunda, tiyatronun yani sira konferanslar, açik oturumlar, konserler, anma ve kutlama günleri de düzenlenmektedir
Sinema: Kültür Merkezi bodrum katinda bulunan 150 koltuk kapasiteli salon 1998 yilinda sinema salonu olarak isletilmek üzere Kültür Bakanliginin hazirladigi bir protokol ve onay çerçevesinde II Özel Idare Müdürlügüne tahsis edilmis, Il Özel Idare Müdürlügünde Köylere Hizmet Götürme Birligi vasitasiyla anilan salonu sinema salonu olarak isletilmek üzere E-TUR Ltd. sirketine vermistir. E-TUR sirketi söz konusu salonu 1998 yilinin Ocak ayindan beri sinema-ESIN adi altinda isletmektedir.
Erzincan’in önemli alisveris merkezlerinden olan ERMERKEZ bünyesinde açilmis bulunan sinema ile Erzincan halkina hizmet vermektedir. Her iki sinemada kültür ve sanat filmleri gösterilmektendir. Bu durum ailelerin büyük ilgisini çekmektedir.
Kütüphaneler :Merkez, ilçe ve beldelerde Kültür Bakanligina bagli toplam 16 halk kütüphanesi hizmet vermektedir. Bazi belde ve ilçe halk kütüphanelerindeki personel ihtiyaci yerel yönetimler tarafindan karsilanmaktadir.
2001 yili, yil sonu itibariyle kütüphanelerdeki kitap ve okuyucu sayisi asagiya çikartilmistir.
Turizm Sektörü ve Turistik Isletmeler
Erzincan tarihi olarak; turizm potansiyeli açisindan zengin bir durumda olmasi gerekirken büyük depremlere maruz kalmasi nedeniyle tarihi eserlerin çogu harap olmus, ayakta kalabilenler ise hasar görmüstür.
Yöresel özellik tasiyan dinlenme ve gezi yerleri bulunmakla birlikte turizm standartlarina uygun sosyal tesisler çok sinirlidir. Turistik isletmelerin en önemlisi 1988 yilinda kis turizmine yönelik olarak isletmeye açilan Yildirim Akbulut Kayak Tesisleridir.
Ilde 2 adet turizm isletme belgeli tesis bulunmaktadir. Bu tesislerin yatak kapasitesi 188’dir. Belediye belgeli tesislerin yatak kapasitesi ise 651’dir.
Ilde Turizmin Gelismesi ve Çesitlendirilmesi Için Yapilan Etkinlikler
Turlar: Erzincan ili Türkiye’de turizm güzergahlari üzerinde yer almaktadir. Ile en yakin geçen tur güzergahi ise Trabzon’dan güneye ve daha sonra doguya yönelen güzergahtir. Bu güzergah; Karadeniz sahillerinden gelip Trabzon, Gümüshane, Bayburt, Erzincan, Erzurum buradan da Güneydogu Anadolu bölgesine devam etmektedir.
Asya ülkelerini Avrupa’ya baglayan demir yolu ve karayolu Erzincan ilinden geçmektedir. Il ulasim açisindan oldukça elverisli konumdadir. Dogu Anadolu bölge baglantisini saglayan E-80 Karayolu ilden geçer. Ülkemizin bati bölümü ile Karadeniz bölgesinin de Dogu Anadolu ile baglantisi yine Erzincan üzerinden saglanmaktadir. Erzincan ulasim açisindan kavsak noktasi durumundadir.
Erzincan’da bir haftalik tur programi :
Erzurum’a uçak ile inen gruplar, önce Tercan’da orta çag Türk Dönemine ait Mama Hatun Türbe ve Kervansarayini ziyaret ettikten sonra, Otlukbeli krater gölüne gidecekler, buradan Tercan baraj gölüne geçerek su sporlari yapacak ve izleyecekler.
Sansa bogazinda hizla akan Firat’ta rafting, Bayirbag ve Çakirman çaglayaninda yüzme ve irmaklarda gezinti. Eksisu kaplicasindaki dogal jakuzide banyo.
Erzincan baraj gölünde su kayagi, Ergan dagina binek atlariyla çikis, gece dagda uyku tulumlariyla geceleme.
Refahiye Dumanli ormanlarinda gezi, alabalik ziyafeti ve gece ormanda konaklama.
Yamaç parasütüyle uçus, Kemah’ta Besikli Gölünü ziyaret, tarihi yer gezileri, Iliç ilçesinde mola .
Kemaliye’de kanyon ve çaglayan gezisi, sehirdeki otantik evlerin ve köylerin gezilmesi, Kirkgöze mesire yerinde yemek,Kemaliye’deki otelde geceleme. Ertesi gün uçakla geri dönüs.
El Sanatlari
Ülkemizin bir çok ilinde oldugu gibi Erzincan’ da da bazi el sanatlari geleneksel olarak sürdürüle gelmistir. Ihram dokuma, kilim dokuma, dövme bakircilik gibi geçmiste önemli ekonomik fonksiyonu olan bazi el sanatlari ürünleri, günümüzde kitlesel üretime dayanan sanayi ürünlerine yerine biraktigindan, talep azalmis ve üretim durma noktasina gelmistir. Ancak iyi bir tanitim ve yapilacak ham madde ve üretim teknigi degisiklikleri ile bu gibi el sanatlarinin gelistirilmesi mümkündür.
El sanati ürünlere olan talep, iyi bir üretim ve pazarlama organizasyonu ile artirilarak Erzincan için önemli bir gelir ve istihdam imkani saglanabilir.
Geleneksel olarak yürütülen ve yaygin bir sektör olan el sanatlari çesitlilik göstermektedir. Ülkemizin her bölgesinde oldugu gibi Erzincan’ da da geleneksel olarak sürdürülen sayak, kilim dokumaciligi, ehram dokumaciligi, hali dokumaciligi, dövme bakircilik, çulhacilik, kalaycilik, kunduracilik, oymacilik, sepetçilik, sal basmaciligi ve bunlar içerisinde önemli yer tutan bakir islemeciligi el sanatlari mevcuttur. Geçmiste önemli ekonomik fonksiyonlari olan ancak, teknigin ilerlemesiyle üretimi daha ucuz ve daha kolay olan kitlesel üretime biraktigindan, üretimi azalan yada kaybolmaya yüz tutmus büyük ekonomik faaliyetlerdir.
1960’li yillarda Erzincan’ da ortaya çikan bakir islemeciligi ise sektörel bazda inanilmaz bir gelisme saglamis, Erzincan, bakir islemeciliginde Türkiye’ de merkez haline gelmis, ancak daha sonra eski parlak dönemini yitirmistir.
Geleneksel tarzda üretilen çesitli araç-gereç ve ticari mallari içine alan el sanatlari, basta bakircilik olmak üzere, dokumacilik (sayak dokuma, sal basmaciligi, çulhacilik, keçe basma, ehram dokuma, kilim dokuma, hali dokuma), kalaycilik, kunduracilik, demircilik, sepetçilik, oymacilik, igne oyaciligi gibi çesitliligi içine alan genis alani kapsamaktadir.
Erzincan’da mevcut el sanatlari; bakir islemeciligi, dövme bakircilik, ehram dokumaciligi, kilim dokumaciligi, igne-boncuk oyaciligi, Egin (Kemaliye) halisi dokumaciligidir.
Bakir Islemeciligi : Erzincan’da bakir el sanatlarinin baslangici çok eskiye dayanmaktadir. Dövme bakircilik çok eski bir meslek olmasina ragmen, bakir islemeciliginin baslangici 1955-1960 yillari arasidir. Bu yillarda Erzincan’da çeyiz esyalari satan birkaç esnafin dükkan vitrinlerinde bakir hamam tasi, sabunluk bulunmakta iken hamam taslarinin iyi satildigi görülünce bunlarin seri imalatina baslanmistir. Daha sonraki yillarda bakirciligin cazip hale gelmesiyle turistik bakir süs esyalarinin üretimine baslanmistir.
Çaydanlik, semaver, sürahi, vazo, tepsi, çay-kahve-zemzem takimlari vs. süs kulanim esyalari yapilmakta olup, bakirin boyanmasi ve islenmesi ile yurt içi ve yurt disina pazarlanmasi saglanmistir.
1955-1960 yillari arasinda küçük atölyelerde isleme bakirciligin baslamasi ile Erzincan el sanatlarinda cazibe merkezi olmus ve 1970’li yillarda bakircilik altin çagini yasamistir.
Yüzlerce ailenin geçim kaynagi olan bakircilik sanatinin parlak çagi fazla uzun sürmemis yok olma durumuna gelmistir. Ticari yönden parlak dönemi ise 1980-1985 yillari arasindadir. Ancak bu dönemdeki fazla sürüm ve fazla kazanma hirsi bakir islemeciliginin sanat degerini en alt seviyeye indirmistir. Önceleri “Tekli” kalemle islenen bakir, daha sonra makinelerle islenmeye baslanmistir. Bilgisiz kisilerin sektöre girmesiyle bilinçsizce ve sanat degeri olmayan bakir isleri üretilmeye baslanmis ve bundan da bakircilik sanati büyük ölçüde talep yetersizligi ile karsilasmistir.
Üretimin yüzde 10’u yurt içinde, özellikle Ege ve Akdeniz Bölgeleri’ne, yüzde 90’i ise yurt disinda A.B.D., Italya, Finlandiya, Japonya, Almanya, Fransa gibi ülkelere pazarlaniyordu.
Sanat degeri azaldigindan önce yurt disi, daha sonra da yurt içi pazarlar gün geçtikçe zayifladi. Bu isten gelir saglayanlar kendi sanatlarina kendileri deger vermeyerek baskalarinin deger vermesini beklediler. Bugün bu bilince varan birkaç bakir isletmecisinin sabir ve üstün gayretleriyle Erzincan’ da bakir islemeciligi azda olsa yapilmaktadir.
Yapilan arastirmalara göre bu gün Erzincan’ da faaliyet gösteren yaklasik 8-10 magazada isleme bakir ve turistik bakir esya satilmaktadir. Bakir islemeciliginde çalisan 40-50 civarinda isçi bulunmaktadir. Halen tam kapasite ile çalisma imkani bulunmayan 3 atölyede turistik bakir ürünleri üretilmektedir.
Bakir, Pirinç, Alüminyum ve Gümüs Plaka Kabartma Sanati : Son yillarda Erzincan’ da yapilan çalismalarla rölyef sanatinin el sanatlari içinde önemli bir yer tuttugu görülmektedir. Il Kültür Müdürlügü tarafindan üç dönem, Halk Egitim Merkezi Müdürlügü’nce bir dönem açilan kurslarla Erzincan’ da kabartma (rölyef) sanatinda 150 kursiyer yetistirilmistir. Bu sanatta yetisen kursiyerler yapmis olduklari duvar tablolari ve ev süs esyalarini Erzincan’da ve Türkiye çapinda pazarlama imkanlari bulmuslardir.
Islenilen bakir, pirinç, alüminyum ve gümüs plaka gibi hammadde yönünden herhangi bir sorun bulunmamaktadir. Gerekli malzemelerin (gümüs plaka hariç) fazla pahali olmamasi nedeniyle bu sanat genisleme imkani bulmus hatta okullarda is egitimi derslerinde yapilir hale gelmistir.
Dövme Bakircilik : Dövme bakircilik Erzincan’ da var olan en eski sanatlardandir. Ancak bakira alternatif olan alüminyum, çelik, emaye, naylon gibi maddelerle yapilan ev ve mutfak esyalarinin piyasaya sunulmasi nedeniyle bakir esyaya olan talep azalmistir. Talebin az olmasi, pazar imkaninin yitirilmesi, sanati devam ettirecek çirak yetistirilmemesi gibi nedenlerle geçmiste önemli bir ekonomik potansiyele sahip olan bakircilik sanati kaybolmaya yüz tutmustur.
-Kilimcilik ve Cecim Dokumaciligi : Kilimcilik Erzincan’ da tarihi çok eskilere dayanan bir el sanatidir. Genellikle Kemah, Refahiye, Kemaliye ilçelerinde dokundugu görülür. Erzincan genelinde halen kaç tezgah da kilim ve cecim dokundugu kesin sayilarla tespit edilememekle birlikte Kemah, Refahiye ve köylerinde halen kök boyali kilim ve cecim dokundugu bilinmektedir.
Son yillarda kamu kuruluslarinin girisimleriyle kilimciligin gelistirilmesi için bir çok girisimlerde bulunulmus ancak kursiyer bulma açisindan zorluklar yasandigi için basariya ulasilamamistir.
Kiz Meslek Lisesi’nde ve Halk Egitim Merkezi’nde bulunan kilim tezgahlarinda ve Geçit Beldesi’nde açilan kursta 100 civarinda kursiyer kilim dokumaciligini ögrenmis ancak bazi ekonomik nedenlerden dolayi bu is devam ettirilememistir.
Ehramcilik : Ehram (ihram) Erzincan, Erzurum, Bayburt yörelerine has, kadinlarin örtünme amaciyla elbise üzerine aldiklari ince yün iplikten el tezgahlarinda örülen bir örtüdür ve mahalli bir özellik tasimaktadir.
Ehram yaklasik 30 sene öncesine kadar Erzincan merkezinde ve ilçelerde yaygin olarak kullanilmakta, buna paralel olarak da mahalle aralarindaki çulhacilarda veya evlerdeki el tezgahlarinda bolca dokunmakta idi. Her genç kizin çeyizinde mutlaka en az bir ehram bulunurdu. Bu gelenek halen, Üzümlü, Çayirli, Otlukbeli, Tercan Ilçeleri’nde ve bazi merkez köylerde devam etmektedir.
Bayanlarin degisen teknolojiye ve çagin giysilerine önem vermesi ve manto, pardösü, sal gibi giysileri tercih etmeleri nedeniyle ehram ve ehramcilik eski önemini yitirmistir.
Mermer Hediyelik ve Turistik Süs Esyasi :Erzincan’da çikarilan veya diger illerden getirtilen mermer bloklari, il merkezinde bulunan mermer fabrikasinda islenerek çesitli ebatlarda ve çesitli kalinliklarda plakalar üretilmektedir. Mermer fabrikasinin istihdama ve ilin ekonomisine katki sagladigi bilinmektedir.
Mevcut olan mermer potansiyelinden hediyelik ve turistik süs esyasi üretilerek yeni istihdam alanlari kazanmak ve ekonomiye katki saglamak mümkündür.
Egin (Kemaliye) Halisi Üretimi : Tarimsal alanda yasayan nüfusa ek gelir saglamak ve onlarin bos isgücünü degerlendirmek amaciyla Erzincan’da haliciliga da önem verilmistir.
1972-1975 yillari arasinda Çayirli ilçesi Bölükova ve Ortaköy, Kemah ilçesi Kerer ve Doganbeyli köyleri, Iliç ilçesi Boyalik, Refahiye ilçesi Pinaryolu köylerinde halicilik kurslari açilmistir. Bu kurslarda 115 kursiyer yetismistir.
Kemaliye Ilçesi “Egin Halisi” adiyla ün yapmis ve ilçede halicilik köylere kadar yayilmistir. Yabanci ülke fuarlarinda derece alan Egin Halisi Kemaliye Kaymakamligi’nin çalismalari ve Haci Ali Akin Meslek Yüksek Okulu’nun girisimleriyle ekonomik anlamda yasatilmaya çalisilmaktadir.
Kemaliye Kaymakamligi’nin gayretleri ile Kemaliye Apçaaga köyünde 5 adet tezgah kurulmus olup, Isparta’dan getirilen iplerle bayanlara yönelik egitim ve ögretim yapilmaktadir.
Haci Ali Akin Meslek Yüksek Okulu’nda ise; 1. sinifta 26 ögrenci, 2. sinifta 28 ögrenci 8 tezgahta halicilik egitimi görmektedir.
Senlikler – Özel Günler
Erzincan’da anilan ve kutlanan kurtulus günleri, anma günleri, festivaller, mevsimlik bayramlar yerli turizmin gelismesinde etkili olmaktadir. Ilde bu kapsamda yapilan etkinlikler asagiya çikarilmistir. Bu tür etkinliklerin gelistirilmesi faydali olacaktir.
Kurtulus Günleri
1-Erzincan’in Kurtulusu 13 Subat
2-Tercan’in Kurtulusu 17 Subat
3-Çayirli’nin Kurtulusu 19 Subat
Anma ve Kutlama Günleri
1-Atatürk’ün Erzincan’a Gelisi -1 Temmuz
2-Seyh Hasan Babayi Anma Töreni - 1 Eylül
Festival
1-Refahiye Bal Festivali - Eylül’ün ilk Haftasi
2-Iliç Tulum Peyniri Festivali - Agustos’un son Haftasi
3-Oglanaga Üzüm Festivali - Eylül’ün Son Haftasi
4-Ulalar Doga Kültür ve Tulum Peyniri Festivali – Temmuzun son Haftasi
Senlikler
1-Kemah Sultan Melik Tarih , Kültür ve Spor Senlikleri - Temmuzun ilk Haftasi
2-Hidir Abdal Sultan Senlikleri - Agustosun son Haftasi
3-Kiliçkaya Köyü Kültür ve Dayanisma Senlikleri - Agustos’un Son Haftasi
4-Otlukbeli Senlikleri - Agustos’un Ikinci Haftasi
5-Kemaliye Egin Senlikleri- Agustos’un son Haftasi
6-Munzur Melenkoç Yayla Senlikleri - Eylül’ün Ikinci Haftasi
7-Gökkusagi Kültür-Sanat Etkinlikleri - Mayis’in Ikinci Haftasi
Mevsimlik Bayramlar
1-Nevruz Bayrami - 21 Mart
2-Hidirellez Kültür Bahar Bayrami 6 Mayis
3-Agaç Dikme Bayrami - Nisan’in Ikinci Bayrami Nisan’in Ikinci Haftasi
Doga Sporlari
Rafting:Rafting Erzincan’da 1994 yilindan itibaren Karasu (Firat) Nehrinde yapilmaktadir. 1997‘de Munzur Firat Doga Sporlari Derneginin kurulmasi ile aktif olarak zengin malzeme ve rehber kadrosu ile hizmet vermektedir.
15 Mayis 1999 yilinda Turizm Bakaninin da katkisiyla yaklasik 100 kisilik bir sporcu gurubunun katildigi Erzincan 2000 Rafting Festivali yapilmistir. Özellikle Mayis ayinda 6’lik ve 5’lik rapitler oldukça fazladir. Yollarüstü-Mutu arasindaki parkurun uzunlugu 40 km.’yi bulur. Mayis ayindan sonra sularin azalmasiyla Sansa-Baglar mevkiinden (Erzincan-Erzurum karayolu 55 km.) Mutu’ya kadar 26 km.’lik bir parkur vardir. Bir tane 5’lik, 3 tane 4’lük, 5 tane 3’lük, 1 tane 2’lik rapit olusur. Parkurun diger bir özelligi Erzincan-Erzurum kara ve demir yolunu takip etmesidir. Bu özellik dünyanin hiçbir yerinde yoktur.
Treaking-Dagcilik-Kayak ve Kampçilik: Erzincan cografyasinin ve ikliminin mükemmelligi bu sporlari yapmaya çok müsaittir. ”Erzincan Munzur Firat Doga Sporlari Dernegi“ “Erzincan Dagcilik Kayakçilik ve Ihtisas Kulübü” (EDKIK) tecrübeli, egitimli dagcilari rehberleri ve kayakçilari ile bu sporlari aktif olarak yapmaktadir. Yaylabasi Ardiçli Göl mevkii ormanlarinda treaking ve kaya tirmanisi, Esence, Yedigöller, Refahiye Dumanli ormanlarinda treaking ve kampçilik, Sakaltutan Akbulut Kayak Tesisinde kayak sporu yapilmaktadir.
Su Kayagi: Tercan Baraj Göletinde (Erzincan-Erzurum Karayolu 98 km.) 1998 yilinda Türkiye Su Kayagi Sampiyonasi yapildi. 1997 yilinda Erzincan Munzur Firat Doga Sporlari Derneginin kurulmasi ile su kayagi etkinlikleri baslamis oldu. 1998 yilinda Erzincan Göyne Baraj Göletinde yapilan Türkiye Birinciliginde Erzincan Munzur Firat Doga Sporlari Dernegi Türkiye Sampiyonu oldu. Bu spor Tercan Baraj Göletinde yapilmakta olup; parkur uzunluklari söyledir:
Çalmisla parkuru 1.200 m., Tuzla parkuru 3.750 m., Mertekli 1.550 m., Göyne 1.550 m., Kemaliye Keban Baraji parkur uzunlugu 2.500-3.000 m.’dir.
Yamaç Parasütü: Termiklerin oldukça fazla olmasi cografi sartlarin mükemmelligi bu spor için Erzincan’i birinci siraya oturtmustur. 1997 yilinda baslayan bu spor 1998 de kurulan derneklerle daha hizli bir gelisme kaydetmistir. Yaylabasi Munzur-Ata Doga ve Hava Sporlari Dernegi yamaç parasütü egitim kurslari açmis ve gayet basarili olmustur. Halen Yaylabasi Beldesinde yurt içi ve yurt disindan gelen sporcular hem egitim almakta hem de bu sporu yapmaktadirlar. Kesis ve Munzur Daglari 3200-3500m bu sporun yapilmasina avantaj saglar.
Buz Tirmanisi: Ocak, Subat ve Mart ayinin baslarinda Girlevik Selalesinin donmasi ile burada bu spor yapilmaktadir.
Kano: Karasu nehri, kano yapmaya elverisli olup nehrin her kesiminde yapilabilir. Munzur-Firat Doga Sporlari Dernegi akarsu kanosu sporunu aktif olarak yapmaktadir. Zorlu apitler Erzincan-Erzurum yolu 55 km.’sinde araç ile takriben 20-25 dakikalik bir yolculuktan sonra ulasilir. Beytahti - Iliç arasi bu spor için çok uygun bir parkurdur.
Camel Trophy: Tierre Del Fuega’da yapilacak olan Camel Trophy Türkiye seçmeleri 26 Mart 1998’de Erzincan’da basladi ve dört gün sürdü. Türkiye’de bu etkinligin en uygun yeri olarak tespit edilen Erzincan, ulusal medyanin ilgisini çekmistir.
Kürek: Erzincan Baraji ve Keban Baraji göllerinde kürek sporu yapilmaktadir.
Cirit: Geleneksel bir ata sporumuz olan cirit tescilli olarak ilk kez 1989 yilinda baslamistir. Iki adet kulüp bulunmaktadir. Bunlar Erzincan Atli Ihtisas Kulübü ve 13 Subat Ihtisas Kulübüdür, renkleri siyah-kirmizidir. Kulüblerin kurulus amaci; Erzincan ve çevresindeki at neslinin islahi , binicilik ve geleneksel olarak milli günlerimizde gösteri yapmak yurt içi ve yurt disi faaliyetlere katilmak ve saglikli nesiller yetistirmektir.
Üç adet nizami ölçülerde kum ve toprak karisimi tribünlü cirit sahasi (50 kisilik) mevcuttur. Iki tanesi Terzibaba mevkiinde, (Erzincan-Çaglayan yolu üzeri 5 km.) bir adette sehir merkezinde Ögretmenevi üstü Geçit Belediyesi alt kisminda bulunmaktadir.
1996 yilinda Dogu gurubu Sampiyonasi yapilmis ve Erzincan Atli Ihtisas Spor Kulübü birinci olmustur. Her yil ilimizin kurtulusu 13 Subat günü Erzurum ve Bayburt ilinden davet edilen takimlarla ikili müsabakalar tertip edilerek cirit sporu canli tutulmustur.
1997-1998 yilinda Ankara’da yapilan yarismalarda Erzincan Atli Ihtisas Spor Kulübü üst üste iki kez Türkiye ikincisi olmustur. Ayrica kulüpler federasyon faaliyet programi içinde bulunan Ak-Yeniköy, Aydin, Ankara Türkiye Sampiyonasi Trabzon, Davutlar,(Aydin), Ilgin(Konya), Yatagan(Denizli), Usak,Selender (Manisa) Erzurum, Malatya, Bayburt, Sögüt(Bilecik) gibi illerde müsabakalar yapmis üstün basarilar elde etmislerdir.
Kayak Tesisleri: Akbulut kayak tesisleri Erzincan-Sivas E-80 Devlet Karayolu üzerinde ve Erzincan’a 42 km mesafede olup yolu tamamen asfalttir. Akbulut Kayak Tesislerinde Alp disiplininde kayak yapilmaktadir. Kayak oteli ve tesisleri E-80 karayoluna asfalt yol ile bagli olup , yollar yaz-kis tamamen açiktir. Otel 60 kisi kapasiteli, 100 kisilik yemek ve toplanti salonu, sporcu odalari, saunasi ile her türlü konfora sahiptir. Kis ve dag sporlari ile yayla turizminde gerçek bir turizm merkezidir. Tesis bilhassa kis aylarinda çalismakta olup, kayak kiralamasi ve kayak ögretimi yapilmaktadir. Tesisler 30.000 m² alan üzerine insa edilmistir. Üst istasyondan baslayan 5 adet pist mevcuttur. Dere içi pisti yüzde 50 meyilli 800 m’lik profesyoneller için, su deposu pisti 1.000 m.’lik, köy yolu pisti 2.000 m.’lik, yamaç sirti 1.200 m.’lik ve 1.800 m.’lik karsi sirt dedigimiz profesyonel –amatör kayakçilara hitap eden pistler mevcuttur.
Teleski olarak Türkiye’nin en uzun liftlerindendir. Uzunlugu 1.026 m. alt istasyon rakimi 1.927 m. ve üst istasyon rakimi 2.155 m.’dir. Kot farki 228 m.‘dir. Tesis 110 aski ve 110 kw ‘lik bir güçle çalismaktadir. Ayni anda 110 kisi tasinmakta olup, saatteki tasima kapasitesi 1.200 kisidir. Mahallinde kiralamaya müsait 100 takim kayak ski bulunmaktadir. Valilik kupasi, Kurtulus kupasi, okullarin yari yil tatil dönemlerinde il spor merkezi kayak kursu ve il birinciligi yarismalari yapilmaktadir
BAKANLIK BELGELI KONAKLAMA TESISLERI
Büyük Erzincan Oteli (***)
Turizm deneme isletme belgesine haiz olup; 82 oda, 6 suit, 188 yatak, 170 kisilik lokanta, 70 kisilik çok amaçli salon ve yüzme havuzu bulunmaktadir.
Adres : Erzurum Yolu TEDAS karsisi, Erzincan
Belediye Oteli (****)
Iller Bankasi tarafindan 1993 yilinda yapimina baslanilmis olup; toplam 675 m2 kapali alan ve 161 yatak kapasitesi bulunmaktadir.
Proje kapsaminda her türlü toplanti, eglence, yemek ihtiyaçlarini karsilayacak sekilde lokanta, bar, sauna, Türk hamami ve toplanti salonlari mevcuttur.
Otelin kaba insaati tamamlanmis olup; % 65 seviyesinde devam etmektedir. 1999 yili sonu itibariyle bitirilecektir.
Adres: Ergenekon Bulvari, Emniyet Müdürlügü karsisi, Erzincan
Beyrut Tunç Oteli(*)
1998 yilinda yatirima baslanmis olup, 2000 yilinda isletmeye açilacaktir. 15 oda, 14 suit, 36 yatak kapasitesine sahiptir. Turizm yatirim belgeli. Yatirim devam etmektedir.
Adres : Fevzipasa Cad. Erzincan
Yildizli Turistik Restorant
Turizm deneme isletme belgesine haiz olan tesis 2.sinif olup; 120 kisilik lokanta kapasitesindedir. Adres : Erzurum karayolu üzeri 3 km., Erzincan
Polat Turizm Seyahat Acentasi
Turizm isletme belgesine haiz olup; uçak rezervasyonlarini yapmaktadir.
Adres : Hükümet cad. No :13 Erzincan
Son düzenleme:
