F
fiesta73
Guest
Türkiyede Dağcılık Tarihi
Dağcılık tanımı günümüzün popüler bir çok terimi ile iç içe geçmiştir. Günümüzde bir çok turizm kuruluşunun kendi yaklaşımlarınca uyguladıkları doğa yürüyüşü (trekking), veya kamplı yürüyüşler (backpacking) bizlerin dağcılık yaklaşımının sadece ufak bir bölümüdür. Dağcılık eğitimlerinde de görüleceği üzere kaya, kar ve buz tırmanışları dağcılık yaklaşımımızın büyük bir bölümünü kaplamaktadır.
Çeşitli yayınlara bakılınca dağcılığın "dağlık bölgelere, ulaşılması zor yüksekliklere tırmanmayı ya da ulaşmayı amaçlayan spor" olarak bir tanım içerdiğini görüyoruz. Dağcılığın uygulandığı yerlerin tanımı ise "...ulaşılması çok zor olmayan alçak tepelere tırmanmadan, deneyim gerektiren arazi ve hava koşullarının son derece ağır olduğu yerlere de..." gibisinden yapılmakta. Bir başka tanımda " dağcılığın uygulama alanı, bütün engelleriyle birlikte karşısına dikilen dağlardır" denilmekte. Dağlara niye tırmanıldığı ile ilgili en yalın tanımlama ise "...çünkü orada oldukları için"dir.
Kendi tanımlamamızı yapmamız gerekirse şu geniş tanımlama sanırım uygun olurdu: Doğanın henüz insanlar tarafından sömürülmeden varolabilmiş tek coğrafi bölgesi olan dağlık bölgelerde, sportif bir yaklaşımla, ekip anlayışıyla, tüm emniyet kurallarının dağcının bilgi ve deneyimi ile bütünleştirilerek, doğa ile bir savaş halinde değil, aksine doğa ile uyum içerisinde, her türlü arazi ve iklim koşullarında yaptığı yürüyüş, tırmanış, kayak ve diğer aktivitelerinin tamamı dağcılıktır.
Türkiye, özellikle Doğu ve Güney Doğu Anadolu bölgeleri ile çok zengin bir dağcılık imkanı sunmaktadır. Türkiye'de 3000 metrenin üzerinde bir kaç yüz doruk bulunmaktadır. Ancak Doğu ve Güney Doğu'da yaşanan silahlı olaylardan beri on yıldan beri bu bölgeler kademeli olarak dağcılığa kapanmıştır. Dolayısı ile bu bölümde şu anda (1995) aktif olarak tırmanılabilen dağlar ve bilgi amacıyla da Doğunun başlıca dağlarından söz edeceğim.
Batı Anadolu'da Bursa'da 2543 mt ile Uludağ, Bolu'da 2378 mt ile Köroğlu, Ilgaz'da 2565 mt ile Büyük Hacettepe, Salihli'de 2157 mt ile Bozdağ, Honaz yakınlarında 2571 mt ile Honaz, Dinar yakınlarında 2737 mt ile Barla ve Beyşehir yakınlarında 2900 mt ile Dippoyraz dorukları başlıcalarıdır. Bunun yanında Antalya bölgesi dağcılık açısından çok zengin bir yöredir. Antalya, Kaş ve Kumluca üçgeni içerisinde bulunan ve genel adı ile Beydağları adı verilen sıradağların dağcıların yoğun uğrak bölgesidir. Bu yörenin başlıca dorukları Akdağ (3024 mt), Kızlar sivrisi (3086 mt) ve Tahtalı'dır (2350 mt).
Orta Anadolu'da Niğde il sınırları içerisinde iki adet sıradağ grubu vardır. çamardı ilçesi yakınlarındaki Aladağlar Türkiye Dağcılığının arenası konumundadır. Sayısız dorukları, uzun kaya duvarları, kaya antrenmanları için çalışma vadileri ile kusursuz bir dağcılık bölgesidir. Dipsizgöl - Narpuz, Yedi Göller, Emli ve Vay vay olarak dört ana bölgeye ayrılır. Başlıca dorukları B.Demirkazık, Direktaş, Kızılkaya, Kızılyar, Alaca ve Kaldı'dır. B. Demirkazık bloğunun Kuzey yüzü 650 metrelik bir kaya duvarından oluşmaktadır. Ulukışla yakınlarındaki Bolkarlar 3500 metre civarındaki dorukları ile zengin bir dağcılık ortamı sağlamaktadır. Başlıca dorukları Er, Eğer, Kızıldöküt, Keşif ve Medetsiz'dir. Bu bölgede ayrıca Aksaray'da 3258 metrelik Hasan Dağı ve Kayseri'de 3916 metrelik Erciyes dağı bulunmaktadır.
Doğu Karadeniz dağları yeşillik ile kucaklaşmış olduklarından dağcılar ve yürüyüşçüler tarafından çokça gidilen yerlerdir. Gümüşhane'den başlayarak Artvin'e kadar 3000 metrenin üzerinde uzanan Doğu Karadeniz sıradağları sırtı birçok zirve bulundurmaktadır. Dağcıların uğradıkları ise dört ana bölge vardır. Rize çamlıhemşin üzerinden gidilen bu bölgeler Verçenik grubu, Kaçkar grubu, Bulut grubu ve Altı Parmaklar grubudur. Başlıca dorukları Kaçkar (3937 mt) ve Verçenik'dir (3711 mt).
Doğu ve Güney Doğu Anadolu'da Erzincan'da 3500 metre civarındaki Munzur ve Keşiş dağları 1980'den beri tırmanışa kapalıdır. Türkiye'nin en güzel buzullarını barındıran Hakkari'deki Cilo - Sat sıradağları 1984'ten beri tırmanışa kapalıdır. En yüksek doruğu 4168 metrelik Cilo dağıdır. Van gölü kıyısında bulunan Nemrut ve Süphan dağları ile Türkiye'nin en yüksek doruğu Büyük Ağrı (5168 mt) ve Küçük Ağrı dağları ise 1991'den beri tırmanışlara kapalıdır. Ağrı dağı, Erciyes, Kaçkar ve Cilo dorukları ile beraber Türkiye'de bulunan tek gerçek buzulları barındıran doruklardır.
Dağcılık tanımı günümüzün popüler bir çok terimi ile iç içe geçmiştir. Günümüzde bir çok turizm kuruluşunun kendi yaklaşımlarınca uyguladıkları doğa yürüyüşü (trekking), veya kamplı yürüyüşler (backpacking) bizlerin dağcılık yaklaşımının sadece ufak bir bölümüdür. Dağcılık eğitimlerinde de görüleceği üzere kaya, kar ve buz tırmanışları dağcılık yaklaşımımızın büyük bir bölümünü kaplamaktadır.
Çeşitli yayınlara bakılınca dağcılığın "dağlık bölgelere, ulaşılması zor yüksekliklere tırmanmayı ya da ulaşmayı amaçlayan spor" olarak bir tanım içerdiğini görüyoruz. Dağcılığın uygulandığı yerlerin tanımı ise "...ulaşılması çok zor olmayan alçak tepelere tırmanmadan, deneyim gerektiren arazi ve hava koşullarının son derece ağır olduğu yerlere de..." gibisinden yapılmakta. Bir başka tanımda " dağcılığın uygulama alanı, bütün engelleriyle birlikte karşısına dikilen dağlardır" denilmekte. Dağlara niye tırmanıldığı ile ilgili en yalın tanımlama ise "...çünkü orada oldukları için"dir.
Kendi tanımlamamızı yapmamız gerekirse şu geniş tanımlama sanırım uygun olurdu: Doğanın henüz insanlar tarafından sömürülmeden varolabilmiş tek coğrafi bölgesi olan dağlık bölgelerde, sportif bir yaklaşımla, ekip anlayışıyla, tüm emniyet kurallarının dağcının bilgi ve deneyimi ile bütünleştirilerek, doğa ile bir savaş halinde değil, aksine doğa ile uyum içerisinde, her türlü arazi ve iklim koşullarında yaptığı yürüyüş, tırmanış, kayak ve diğer aktivitelerinin tamamı dağcılıktır.
Türkiye, özellikle Doğu ve Güney Doğu Anadolu bölgeleri ile çok zengin bir dağcılık imkanı sunmaktadır. Türkiye'de 3000 metrenin üzerinde bir kaç yüz doruk bulunmaktadır. Ancak Doğu ve Güney Doğu'da yaşanan silahlı olaylardan beri on yıldan beri bu bölgeler kademeli olarak dağcılığa kapanmıştır. Dolayısı ile bu bölümde şu anda (1995) aktif olarak tırmanılabilen dağlar ve bilgi amacıyla da Doğunun başlıca dağlarından söz edeceğim.
Batı Anadolu'da Bursa'da 2543 mt ile Uludağ, Bolu'da 2378 mt ile Köroğlu, Ilgaz'da 2565 mt ile Büyük Hacettepe, Salihli'de 2157 mt ile Bozdağ, Honaz yakınlarında 2571 mt ile Honaz, Dinar yakınlarında 2737 mt ile Barla ve Beyşehir yakınlarında 2900 mt ile Dippoyraz dorukları başlıcalarıdır. Bunun yanında Antalya bölgesi dağcılık açısından çok zengin bir yöredir. Antalya, Kaş ve Kumluca üçgeni içerisinde bulunan ve genel adı ile Beydağları adı verilen sıradağların dağcıların yoğun uğrak bölgesidir. Bu yörenin başlıca dorukları Akdağ (3024 mt), Kızlar sivrisi (3086 mt) ve Tahtalı'dır (2350 mt).
Orta Anadolu'da Niğde il sınırları içerisinde iki adet sıradağ grubu vardır. çamardı ilçesi yakınlarındaki Aladağlar Türkiye Dağcılığının arenası konumundadır. Sayısız dorukları, uzun kaya duvarları, kaya antrenmanları için çalışma vadileri ile kusursuz bir dağcılık bölgesidir. Dipsizgöl - Narpuz, Yedi Göller, Emli ve Vay vay olarak dört ana bölgeye ayrılır. Başlıca dorukları B.Demirkazık, Direktaş, Kızılkaya, Kızılyar, Alaca ve Kaldı'dır. B. Demirkazık bloğunun Kuzey yüzü 650 metrelik bir kaya duvarından oluşmaktadır. Ulukışla yakınlarındaki Bolkarlar 3500 metre civarındaki dorukları ile zengin bir dağcılık ortamı sağlamaktadır. Başlıca dorukları Er, Eğer, Kızıldöküt, Keşif ve Medetsiz'dir. Bu bölgede ayrıca Aksaray'da 3258 metrelik Hasan Dağı ve Kayseri'de 3916 metrelik Erciyes dağı bulunmaktadır.
Doğu Karadeniz dağları yeşillik ile kucaklaşmış olduklarından dağcılar ve yürüyüşçüler tarafından çokça gidilen yerlerdir. Gümüşhane'den başlayarak Artvin'e kadar 3000 metrenin üzerinde uzanan Doğu Karadeniz sıradağları sırtı birçok zirve bulundurmaktadır. Dağcıların uğradıkları ise dört ana bölge vardır. Rize çamlıhemşin üzerinden gidilen bu bölgeler Verçenik grubu, Kaçkar grubu, Bulut grubu ve Altı Parmaklar grubudur. Başlıca dorukları Kaçkar (3937 mt) ve Verçenik'dir (3711 mt).
Doğu ve Güney Doğu Anadolu'da Erzincan'da 3500 metre civarındaki Munzur ve Keşiş dağları 1980'den beri tırmanışa kapalıdır. Türkiye'nin en güzel buzullarını barındıran Hakkari'deki Cilo - Sat sıradağları 1984'ten beri tırmanışa kapalıdır. En yüksek doruğu 4168 metrelik Cilo dağıdır. Van gölü kıyısında bulunan Nemrut ve Süphan dağları ile Türkiye'nin en yüksek doruğu Büyük Ağrı (5168 mt) ve Küçük Ağrı dağları ise 1991'den beri tırmanışlara kapalıdır. Ağrı dağı, Erciyes, Kaçkar ve Cilo dorukları ile beraber Türkiye'de bulunan tek gerçek buzulları barındıran doruklardır.
Son düzenleme:
